Wereldwijde steun voor Palestijnse staat groeit te midden van Gaza-oorlog

Driekwart van de VN-lidstaten heeft de Palestijnse staat erkend of is van plan dit te doen. Dit duidt op een significante verschuiving in het internationale beleid te midden van het aanhoudende conflict tussen Israël en Hamas. Australië was het laatste land dat zijn steun betuigde en kondigde in september tijdens de Algemene Vergadering van de VN zijn voornemen aan om de Palestijnse staat te steunen.

Wereldwijde hernieuwde steun voor Palestijnse staat

De oorlog tussen Israël en Hamas, die in Gaza uitbrak na de aanval van de militante groep op 7 oktober 2023, heeft de roep om een soevereine Palestijnse staat nieuw leven ingeblazen. Dit betekent een breuk met het al lang bestaande standpunt dat een Palestijnse staat tot stand moet komen via een onderhandeld vredesakkoord met Israël. Volgens berichten erkennen ten minste 145 van de 193 VN-lidstaten Palestina nu als een onafhankelijke staat of zijn zij van plan dit te doen, waaronder landen zoals Frankrijk, Groot-Brittannië en Canada.

Een historisch overzicht van de Palestijnse inspanningen voor een eigen staat

De Palestijnse zoektocht naar een eigen staat begon formeel op 15 november 1988, tijdens de eerste intifada, oftewel de opstand tegen de Israëlische overheersing. De Palestijnse leider Yasser Arafat riep tijdens een bijeenkomst van de Palestijnse Nationale Raad in Algiers een onafhankelijke Palestijnse staat uit met Jeruzalem als hoofdstad. De raad steunde tevens de tweestatenoplossing, die voorzag in een co-existentie van Israël en Palestina als onafhankelijke naties. Algerije was de eerste die de proclamatie erkende, gevolgd door tientallen landen in de Arabische wereld, Afrika en Azië binnen enkele dagen.

Begin 2010 ontstond een nieuwe golf van erkenningen toen Zuid-Amerikaanse landen, waaronder Brazilië, Argentinië en Chili, de Palestijnse staat steunden als reactie op Israëls besluit om de bouw van nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever te hervatten. In 2012 verhoogde de Algemene Vergadering van de VN de status van Palestina tot "niet-lidstaat met waarnemersstatus" en werd de Palestijnse vlag voor het eerst gehesen bij de Verenigde Naties. Vervolgens erkende het Internationaal Strafhof Palestina in 2015 als staatspartij.

Recente diplomatieke verschuivingen

Het aanhoudende geweld in Gaza heeft geleid tot verdere internationale steun voor de Palestijnse staat. In 2024 voegden vier Caribische landen – Jamaica, Trinidad en Tobago, Barbados en de Bahama's – zich, samen met Armenië, bij de groeiende lijst van landen die Palestina erkenden. Vier Europese landen – Noorwegen, Spanje, Ierland en Slovenië – volgden dit voorbeeld, wat een belangrijke ontwikkeling binnen de Europese Unie markeerde. Dit was de eerste door de EU gesteunde erkenning in tien jaar sinds de Zweedse stap in 2014, die de betrekkingen met Israël onder druk had gezet.

De verdeeldheid binnen Europa blijft echter bestaan. Terwijl landen als Polen, Bulgarije en Roemenië Palestina al in 1988 erkenden, hebben andere landen, waaronder Hongarije en Tsjechië, zich verzet of hun erkenning teruggedraaid. Groeiende toezeggingen in aanloop naar de Algemene Vergadering van de VN

De Australische premier Anthony Albanese kondigde aan dat Australië de Palestijnse staat zal steunen tijdens de komende Algemene Vergadering van de VN. Frankrijk, Groot-Brittannië en Canada hebben soortgelijke toezeggingen gedaan, hoewel de erkenning door Groot-Brittannië afhankelijk is van Israëls instemming met maatregelen zoals een staakt-het-vuren in Gaza. Het Canadese besluit, aangekondigd door premier Mark Carney, markeerde een dramatische beleidswijziging die Israël onmiddellijk verwierp.

Andere landen, waaronder Malta, Finland en Portugal, hebben aangegeven dat ze Palestina in de nabije toekomst mogelijk ook formeel zullen erkennen.

De internationale roep om een Palestijnse staat weerspiegelt een bredere roep om rechtvaardigheid en vrede in de regio, nu het conflict in Gaza wereldwijd de aandacht blijft trekken.