Wiersma onder vuur nu experts twijfelen aan plan om stikstoflimieten te versoepelen

Wetenschappers hebben vraagtekens gezet bij de plannen van landbouwminister Femke Wiersma om de impasse rond de uitstoot van stikstofverbindingen te doorbreken door de vervuilingsgrens met een factor 200 te verhogen.

Het plan van Wiersma om de zogenoemde kritische last (KDW) te verhogen – de waarde waar bouwprojecten onder moeten blijven bij het berekenen van hun impact op het milieu – werd afgelopen vrijdag bejubeld als een doorbraak.

Als het wordt doorgevoerd, krijgt de overheid veel meer mogelijkheden om natuurvergunningen te verlenen voor projecten als wegen en woonwijken. Veel van die projecten liggen al op de plank sinds de Raad van State ruim vijf jaar geleden oordeelde dat Nederland de Europese regels voor natuurbescherming veel strenger moet handhaven.

Het zou ook de druk op veehouders verlichten om de omvang van hun kuddes te verkleinen of er helemaal mee te stoppen om de stikstofgehaltes te verlagen. Europese regels die in 1992 zijn overeengekomen om vogels en habitats te beschermen, stellen strikte limieten aan de hoeveelheid stikstof die mag vallen in aangewezen beschermde gebieden die bekend staan ​​als Natura-200-zones.

Groen licht

De minister van de boerenpartij BBB zei dat ze een onderzoek had laten uitvoeren door Arthur Petersen, hoogleraar aan het University College London, waaruit bleek dat de grenswaarde veilig verhoogd kon worden van 0,005 mol per hectare naar 1 mol, de grenswaarde die in Duitsland wordt gehanteerd.

“We hebben 1 mol afgesproken en dat is wat ik wil introduceren,” zei ze. “Het onderzoek is peer reviewed en heeft groen licht gekregen.

“Het is niet alleen goed nieuws voor boeren, maar ook voor woningbouwprojecten, omdat de meeste van hen onder de 1 mol zitten, dus dit zou de oplossing voor hen kunnen zijn.”

Wetenschappers die het onderzoek hebben beoordeeld, stellen echter dat de beslissing over waar de grens moet worden getrokken een politieke keuze is, en geen kwestie van harde wetenschap.

“Geen wetenschappelijke basis”

Jan Willem Erisman van de Universiteit Leiden zei: “Bij het nemen van zo’n beslissing moeten ook andere factoren worden meegewogen, zoals de belangen van de economie of de natuur. Het is aan beleidsmakers om deze belangen tegen elkaar af te wegen.”

Het RIVM, het agentschap voor volksgezondheid van de overheid, sprak de bevindingen van Peterson niet tegen, maar zei dat er “geen sluitende wetenschappelijke basis is voor een numerieke limiet”. Wetenschappers zeiden ook dat ze niet konden beoordelen hoe hun kritiek was ontvangen, omdat de minister de definitieve versie niet heeft gepubliceerd.

In een parlementair debat op donderdag beschuldigden oppositiepartijen in het parlement Wiersma ervan boeren “valse hoop” te bieden, omdat er nog steeds harde maatregelen nodig zijn om de uitstoot van stikstofverbindingen te verminderen.

De depositielimiet is een getal dat wordt gebruikt om potentiële emissies van geplande bouwprojecten te berekenen, maar verschillende rechterlijke uitspraken hebben de overheid verplicht om de werkelijke vervuilingsniveaus te verminderen of te worden geconfronteerd met verdere sancties. De totale emissies moeten met 30% tot 40% dalen om te voldoen aan de Europese normen.

Greenpeace won vorige maand een rechtszaak waarin rechters de staat opdroegen om de stikstofniveaus in ten minste 50% van de 162 Natura-2000-gebieden vóór 2030 te verlagen. Anders riskeren ze een boete van € 10 miljoen.

Dode eend

Marieke Koekoek van de pro-Europese liberale partij Volt zei: “Wetenschappers zijn het vaak niet 100% met elkaar eens, maar er is consensus onder alle experts dat naast een rekenkundige limiet, de andere helft van de vergelijking stikstofreductie is. De ene helft is jubelend openbaar gemaakt, maar de andere helft niet.”

Harm Holman, landbouwwoordvoerder van coalitiepartij NSC, zei: “We werden verrast met een soort hallelujaverhaal, maar het bleek een halfdood eendje.”

Zelfs de PVV, die de BBB bijstaat in de stikstofproblematiek, zei dat Wiersma's opmerkingen niet duidelijk maken hoe het kabinet dit denkt op te lossen.

Woordvoerster van Landbouw Jeanet Nijhof zei: “We hebben geen idee waar we heen gaan. De weg die de minister inslaat, is onhoudbaar.”