Wereldwijde handelsverstoringen: tarievenoorlog en de impact ervan op internationale economieën

In het tweede kwartaal van 2020 daalde de wereldwijde handel in goederen fors met 14,3% op kwartaalbasis. Dit is de grootste daling sinds de eeuwwisseling. Hoewel de wereldhandel de afgelopen jaren lijkt te groeien, zijn er nieuwe uitdagingen ontstaan. Zo keert Donald Trump terug naar het front van de handelsoorlog, maar ditmaal met zijn naaste bondgenoten. Dit roept vragen op over de impact van deze escalatie op de wereldmarkten.

In een verrassende zet legde Trump extra tarieven op aan de drie grootste handelspartners van de Verenigde Staten: Canada, Mexico en China, aan het begin van zijn tweede termijn. Als reactie hierop legde Canada importtarieven op ter waarde van 155 miljard dollar aan Amerikaanse importproducten, waardoor de inflatiedruk op de Canadese economie toenam. Mexico voerde op zijn beurt strafheffingen in voordat het een overeenkomst met de Amerikaanse regering bereikte om de invoering van deze nieuwe heffingen een maand uit te stellen.

In 2022 waren de Verenigde Staten goed voor 16,2% van de Chinese export, terwijl China 7,5% van de Amerikaanse export ontving. Deze centrale handelsrelatie tussen de twee landen is een belangrijk aandachtspunt in de handelsoorlog, die naar verwachting gevolgen zal hebben voor de wereldwijde toeleveringsketens en markten.

Financiële instellingen, zoals JPMorgan, verwachten dat verschillende industriële sectoren in Noord-Amerika, zoals de automobielindustrie en de maakindustrie, hierdoor getroffen zullen worden. Zo wordt verwacht dat autobedrijven als Volkswagen en Stellantis hun winst met 12% zullen zien dalen vanwege de tarieven die worden opgelegd op de export uit Mexico. Ook de halfgeleiderindustrie zal naar verwachting te maken krijgen met uitdagingen door nieuwe tariefbarrières, waardoor de kosten van componenten die Amerikaanse bedrijven als Intel en Nvidia nodig hebben, zullen stijgen.

In 2022 waren de marktaandelen van de export en import van de belangrijkste betrokken landen respectievelijk als volgt:

-Verenigde Staten: 8,3% van de wereldwijde export, 13,2% van de wereldwijde import, met een handelsbijdrage aan het BBP van 12,5%.
-China: 14,4% van de wereldwijde export, 10,6% van de wereldwijde import en een handelsbijdrage aan het BBP van 18,5%.
-Canada: 2,4% van de wereldwijde export, 2,25% van de wereldwijde import, met een bijdrage van de handel aan het BBP van 31,9%.
-Mexico: 2,3% van de wereldwijde export, 2,45% van de wereldwijde import en een bijdrage van de handel aan het BBP van 42,1%.

Een van de meest opvallende gevolgen van de handelsoorlog is de impact op de energiemarkt. In 2023 waren de Verenigde Staten verantwoordelijk voor 90% van de Canadese ruwe olie-export, nadat de Amerikaanse overheid een verlaagd tarief van 10% op Canadese olie had opgelegd.

In de sector van hernieuwbare energie zullen producenten van zonnepanelen en windturbines in China, Canada en Mexico waarschijnlijk last krijgen van deze tariefstijging. In 2023 was het aandeel van de Amerikaanse export in de economieën van de drie grootste handelspartners als volgt:

-China: 2,9% van het BBP
-Canada: 19% van het BBP
-Mexico: 31% van het BBP

Op het gebied van landbouw is de export van sojabonen uit de VS bijzonder kwetsbaar, omdat Amerikaanse boeren afhankelijk zijn van de Chinese markt. Chinese e-commerceplatforms zoals Temu, Shein en AliExpress kunnen ook te maken krijgen met uitdagingen als gevolg van hogere tarieven en prijsstijgingen, wat een negatieve invloed kan hebben op de vraag op de Amerikaanse markt.

Beleggers volgen de ontwikkelingen rondom de standpunten van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk over Trumps nieuwe beleid nauwlettend. De EU zou stappen kunnen ondernemen als reactie op de tarieven, terwijl Trump de mogelijkheid van een deal met Londen heeft geopperd.

De escalerende handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en haar bondgenoten lijkt de wereldwijde economische groei te vertragen, vooral in landen met een grote industriële sector. Bovendien is het waarschijnlijk dat de stijgende olieprijzen en de inflatiedruk gevolgen zullen hebben voor het monetaire beleid in de Verenigde Staten. Dit zou kunnen leiden tot een verdere stijging van de rentetarieven en een versterking van de positie van de dollar.