Nieuwste probleem voor het regenachtige Nederland: watertekort

Hoewel het voortdurend regent, kampt Nederland in de toekomst met een tekort aan schoon water, aldus de Nederlandse deltacommissaris Co Verdaas.

De hoogleraar stedelijke gebiedsontwikkeling aan de Universiteit Delft hield dinsdag een keynote speech op een forum tijdens de Aquatech -conferentie in Amsterdam. Hij zei dat Nederland in ontkenning leeft en dat toekomstige problemen niet alleen met technologie kunnen worden opgelost.

“Voor de meeste burgers in Nederland is het ondenkbaar dat je op een warme zomerdag zonder zoet water komt te zitten omdat we regen en rivieren hebben,” zei hij. “Wat is dan ons probleem? Als je in een badkuip leeft [zoals onze delta], moet je het water de hele tijd weggooien. Zo hebben we ons systeem gebouwd.”

Volgens hem was het wellicht beter geweest om de kranen voor vers water in de hete, droge zomer van 2022 tijdelijk dicht te draaien, omdat het ingewikkelde Nederlandse deltasysteem moeite had om voldoende water vast te houden voor de behoeften van het land.

Ondertussen is het Deltafonds van 1,7 miljard euro per jaar volgens hem ‘niet genoeg geld’ om de drie meest urgente problemen op te lossen: bescherming tegen overstromingen, beschikbaarheid van zoet water en ruimtelijke adaptatie – hoe en waar steden worden gebouwd, toekomstbestendige landbouw en gebieden voor waterberging.

"We zitten op dit moment in een shift", zei hij. "We hebben een geschiedenis van vechten tegen het water, onszelf verdedigen en nu moeten we accepteren dat we niet alleen naar technische maatregelen kunnen zoeken. We moeten de extremen accepteren, en dat is een uitdaging."

Naarmate de zeespiegel stijgt, zal het extra zoute waterniveau problemen veroorzaken, zei hij. Daarnaast is het opslaan van zoet water voor de droogste zomerdagen een groot probleem in het dichtbevolkte land.

Ondertussen zorgt klimaatverandering voor meer en andere overstromingsrisico's: de regenval is korter en heviger , en een apart onderzoeksartikel dat deels door Deltares is uitgevoerd en deze maand in Nature: Water is gepubliceerd , voorspelt dat er in de komende 10 jaar wereldwijd 23 grote dambreuken zullen plaatsvinden.

Dia van Verdaas op Aquatech Foto: S Boztas

Regenknelpunten

De gemeente Amsterdam gaf vorige week in een raadsbriefing toe  dat zij kwetsbaar is voor toenemende periodes van hevige regenval en dat de maatregelen die zij heeft genomen “ontoereikend” zijn als er in 48 uur meer dan 150 mm regen valt.

Drie gedetailleerde kaarten tonen de gebieden van de stad met het grootste risico op waterproblemen in het algemeen, met meer dan 60 mm regen per uur, plus een straat-voor-straat-analyse van extreme, zeer urgente en urgente 'regenknelpunten', zoals de De Lairessestraat in Amsterdam Zuid, de Bellamybuurt en de Rivierenbuurt.

PvdA-parlementslid en voormalig aardrijkskundeleraar Geert Gabriëls vertelde Dutch News dat het land ernaar streeft om tegen 2030 bijna een miljoen huizen te bouwen, en dat de focus moet liggen op het vinden van hogere grond. Hij gelooft dat een principe om "grond en water"-kwesties de hoogste prioriteit te geven, niet mag worden geschrapt. "We hebben algemene principes van veilige grond in plaats van onveilige grond", zei hij. "Anderen zeggen dat we overal zullen bouwen en het met [innovatie] zullen oplossen, maar dat kun je niet eeuwenlang volhouden."

Tijdens de conferentie in Amsterdam wezen andere deskundigen erop dat er in gebieden als Vlaanderen (België) weliswaar steeds meer water wordt hergebruikt , maar dat het gemiddelde waterverbruik in Nederland 50% hoger ligt, namelijk rond de 120 liter per huishouden per dag.

Tekort

Verdaas vertelde de zaal met internationale waterexperts in het congrescentrum RAI Amsterdam dat niet iedereen in Nederland de realiteit van zijn land accepteert: een plek die door de VN is gecategoriseerd als een kwetsbare delta, net als Bangladesh.

"We moeten onvermijdelijke beslissingen nemen," vertelde hij de conferentie. "En voor jou lijkt dat vanzelfsprekend, maar met onze geschiedenis, met de strijd tegen het water en onszelf verdedigen, is dit een nieuw gebied waar we ons begeven. We moeten beslissingen nemen, en in de maatschappij is dat ook een grote uitdaging, want als ik mensen vertel dat we een tekort aan zoet water hebben, kijken ze me aan alsof ik gek ben.

Hij voegde toe: "Misschien denk je dat ik dat ben, maar dat is de situatie waarin we ons bevinden."