Van Parijs naar Madrid in zes uur: de EU wil hogesnelheidslijnen ontwikkelen

De Europese Commissie heeft vandaag een pakket maatregelen aangenomen ter bevordering van duurzaam vervoer, waaronder de ontwikkeling van hogesnelheidslijnen en de bevordering van investeringen in hernieuwbare brandstoffen voor lucht- en zeevervoer.

Concurrentievermogen en duurzaamheid vormen de leidende principes van dit pakket, dat tot doel heeft het Europese vervoerssysteem efficiënter, onderling verbonden, toegankelijker, schoner en veerkrachtiger te maken. De vandaag gepresenteerde maatregelen hebben betrekking op twee belangrijke gebieden: spoorvervoer, waar Europa al koploper is op het gebied van duurzaamheid, en brandstoffen, waar Europa nu de investeringen in de energietransitie moet versnellen.

Hogesnelheidslijn

Het nieuwe actieplan voor de hogesnelheidslijn beoogt tegen 2040 een sneller, interoperabeler en beter verbonden Europees netwerk te creëren. Het is gericht op het verkorten van reistijden en het aantrekkelijker maken van spoorvervoer voor korteafstandsvluchten, waardoor het aantal passagiers toeneemt en de regionale economie en het toerisme worden gestimuleerd. Naast kortere reistijden zal het plan de congestie op conventionele lijnen verminderen, nachttreinen, goederenvervoer en militaire mobiliteit faciliteren, en tegelijkertijd het concurrentievermogen van Europa op het gebied van toerisme en industrie versterken.

Gebaseerd op het Trans-Europees Vervoersnetwerk (TEN-T) beoogt het plan belangrijke knooppunten met elkaar te verbinden met een snelheid van 200 km/u of meer. Passagiers kunnen in vier uur van Berlijn naar Kopenhagen reizen in plaats van de huidige zeven, en in zes uur van Sofia naar Athene in plaats van de huidige 13 uur en 40 minuten. De nieuwe grensoverschrijdende verbindingen zullen ook snellere en gemakkelijkere reizen mogelijk maken, zoals Parijs-Lissabon via Madrid, en een betere verbinding tussen de Baltische hoofdsteden.

Om deze visie te verwezenlijken, stelt de Commissie vier belangrijke actielijnen voor: het wegwerken van grensoverschrijdende knelpunten door middel van bindende deadlines vóór 2027 en het identificeren van opties voor hogere snelheden, waaronder ruim boven de 250 km/u indien economisch haalbaar; het ontwikkelen van een gecoördineerde financieringsstrategie tussen de lidstaten om de nodige investeringen te mobiliseren; Verbetering van het regelgevingskader en de investeringsvoorwaarden, bijvoorbeeld door grensoverschrijdende ticket- en reserveringssystemen te versterken, een tweedehandsmarkt voor rollend materieel te ondersteunen, de uitrol van digitale beheersystemen te versnellen en onderzoek en ontwikkeling en samenwerking op het gebied van schaalbare oplossingen te bevorderen; en versterking van de governance op Europees niveau.

Groene brandstoffen voor de luchtvaart en de zeevaart

Het tweede initiatief van de Commissie definieert een gemeenschappelijke aanpak om investeringen in hernieuwbare en koolstofarme brandstoffen te stimuleren, met de nadruk op de luchtvaart en het zeevervoer. Om de doelstellingen van RefuelEU Aviation en FuelEU Maritime te behalen, zal tegen 2035 ongeveer 20 miljoen ton duurzame brandstoffen (biobrandstoffen en elektrobrandstoffen) nodig zijn, waarvoor naar schatting € 100 miljard aan investeringen nodig is.

De EU is voornemens om tegen 2027 ten minste € 2,9 miljard te mobiliseren: ten minste € 2 miljard voor duurzame alternatieve brandstoffen in het kader van InvestEU; € 300 miljoen via de Europese Waterstofbank ter ondersteuning van waterstofbrandstoffen voor de luchtvaart en het zeevervoer; € 446 miljoen voor projecten op het gebied van synthetische vliegtuigbrandstof en scheepsbrandstof in het kader van het Innovatiefonds; en € 133,5 miljoen voor onderzoek en innovatie op het gebied van brandstoffen in het kader van Horizon Europa.

Naast deze maatregelen bereiden de Commissie en de lidstaten zich voor om tegen eind 2025 een proefproject te starten, de eSAF Early Movers Coalition, met als doel ten minste € 500 miljoen te mobiliseren voor projecten op het gebied van synthetische vliegtuigbrandstof.

Op de middellange termijn zal de Commissie werken aan de oprichting van een mechanisme dat brandstofproducenten en -afnemers met elkaar verbindt, inkomstenzekerheid waarborgt en investeringsrisico's vermindert. Het plan zal ook internationale partnerschappen versterken om de wereldwijde brandstofproductie uit te breiden en import aan te trekken die voldoet aan de duurzaamheidscriteria van de EU, terwijl tegelijkertijd eerlijke concurrentie voor EU-producenten en -gebruikers wordt gewaarborgd.