Syrië kondigt bereidheid aan terug te keren naar terugtrekkingsakkoord met Israël

Syrië heeft het terugtrekkingsakkoord uit 1974 met Israël heringevoerd en officieel de wens aangekondigd om terug te keren naar zijn verplichtingen. Deze aankondiging kwam tijdens een telefoongesprek tussen de Syrische minister van Buitenlandse Zaken Asaad al-Sheibani en zijn Amerikaanse ambtgenoot Marco Rubio. Het Syrische initiatief, gepresenteerd in een verklaring van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Damascus, komt op een gevoelig moment, aangezien de zuidelijke regio van het land getuige is van een escalatie van Israëlische aanvallen, volgens wat de Syrische kant omschreef als een escalatie in het tempo van Israëlische aanvallen.

Tijdens het gesprek benadrukte de Syrische minister "Syrië's streven om samen te werken met de Verenigde Staten om terug te keren naar het akkoord uit 1974", een stap die door waarnemers werd geïnterpreteerd als een poging om een ​​minimum aan evenwicht en stabiliteit op de Golanhoogten te herstellen na jaren van schendingen in het veld en escalerende spanningen langs de frontlinies. Volgens de verklaring bespraken beide partijen de ontwikkelingen in Zuid-Syrië, waaronder herhaalde Israëlische luchtaanvallen op zowel militaire als burgerlocaties.

De ontwapeningsovereenkomst, ondertekend op 31 mei 1974 onder auspiciën van de VN, volgde op de oorlog van oktober 1973 en wordt beschouwd als een van de meest prominente de-escalatieafspraken tussen Syrië en Israël. De overeenkomst resulteerde in de terugtrekking van Israëlische troepen uit de door hen bezette gebieden op de Golanhoogten en de instelling van een bufferzone onder toezicht van de United Nations Disengagement Observer Force (UNDOF), een troepenmacht die tot op de dag van vandaag aanwezig blijft, ondanks de uitdagingen waarmee zij sinds het uitbreken van de Syrische crisis in 2011 te maken heeft gehad.

De overeenkomst bepaalt duidelijk een verbod op de aanwezigheid van troepen of zwaar militair materieel in de gedemilitariseerde zone en garandeert de veiligheid van burgers. Een permanent staakt-het-vuren, met een internationaal monitoringmechanisme om de inzet van beide partijen te verifiëren. Recente rapporten van de Verenigde Naties bevestigen echter "ernstige schendingen" door Israël, waaronder de bouw van loopgraven, hekken en verplaatsingen binnen de scheidingslijn, wat een directe schending van de voorwaarden van de overeenkomst vormt.

Het recente Syrische initiatief wordt geïnterpreteerd als onderdeel van een nieuwe diplomatieke aanpak om de rol van de Syrische staat over een deel van zijn zuidelijke gebieden te herstellen, vooral na de aanzienlijke afname van de controle van het regime over sommige gebieden en de opkomst van Iraanse invloed en de daaraan gelieerde milities. Dit heeft Israël ertoe aangezet zijn aanvallen te intensiveren onder het voorwendsel van het voorkomen van "Iraanse verschansing" op de Golanhoogten.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft van zijn kant nog geen gedetailleerd standpunt ingenomen over de uitnodiging van Syrië, maar er zijn aanwijzingen in de pers dat Washington zich niet verzet tegen het heractiveren van de terugtrekkingsovereenkomst, mits er praktische garanties zijn en Syrië zich daadwerkelijk aan de voorwaarden van de overeenkomst houdt en escalatie wordt voorkomen.

Deze verschuiving kan de deur openen naar een herschikking in Zuid-Syrië, maar het succes ervan blijft afhankelijk van het vermogen van Damascus om zelfstandig zijn soevereiniteit op te leggen en het vermogen van de internationale gemeenschap om de evenwichtige uitvoering van de overeenkomst te waarborgen. Gezien de verdeeldheid, de regionale en fysieke complexiteit die de Syrische arena kenmerkt, blijft de heropleving van de overeenkomst van 1974 een ware test voor de mogelijkheid om het de-escalatieproces nieuw leven in te blazen in een van de meest gespannen brandhaarden in het Midden-Oosten.