De grote verkiezingsthema's: immigratie, racisme en discriminatie

Nederland gaat op 29 oktober naar de stembus om een ​​nieuwe regering te kiezen. We vroegen u welke onderwerpen u graag behandeld wilde zien, en immigratie, racisme en discriminatie behoorden tot de belangrijkste onderwerpen.

Immigratie was het thema dat de afgelopen verkiezingscampagne domineerde en zorgde ervoor dat de extreemrechtse partij PVV van Geert Wilders 37 zetels behaalde, het beste resultaat ooit. Daarmee kreeg de partij de kans om een ​​coalitie te vormen.

De rechts-liberale VVD zette de toon voor de campagne toen Dilan Yesilgöz het cordon sanitaire rond de partij van Wilders ophief. Daarmee ontstond de basis voor een kabinet dat het nog geen jaar volhield.

Deze keer heeft ze de PVV als coalitiepartner buitengesloten, maar de VVD plant ook radicale hervormingen van het asielstelsel om de migratiecijfers aanzienlijk terug te dringen. Dat geldt ook voor de extreemrechtse partij JA21, onder leiding van Joost Eerdmans, die in haar verkiezingsprogramma pleit voor Deense grenscontroles en enkelbanden om uitgeprocedeerde vluchtelingen in de gaten te houden, zodat ze niet aan deportatie ontkomen.

De linkse partijen vinden ook dat migratie strenger gecontroleerd moet worden, maar zijn voorstander van het wegnemen van belemmeringen voor werk voor vluchtelingen met verblijfsrecht – net als de VVD, maar dan met strengere sancties. GL-PvdA en D66 pleiten voor maatregelen ter bescherming van arbeidsmigranten tegen uitbuiting en strengere regelgeving voor sectoren waar zij worden uitgebuit.

Met uitzondering van de PVV hebben alle partijen ideeën om discriminatie te bestrijden, maar hanteren ze zeer verschillende definities. GL-PvdA, D66 en CDA vinden allemaal dat islamofobie en antisemitisme aangepakt moeten worden, terwijl de VVD vindt dat islamitische scholen "segregatie" bevorderen en ontmoedigd moeten worden. JA21 noemt de islamitische cultuur schadelijk en belooft "de mythe dat Nederland een racistisch land is te ontkrachten".

PVV: “Verzet tegen islamisering”

Het is niet verrassend dat het hard aanpakken van asielaanvragen opnieuw de hoogste prioriteit heeft voor Wilders. Hij omschrijft het verkiezingsprogramma van zijn partij als een programma van "democratisch verzet" tegen "massale immigratie en islamisering". Wilders belooft troepen naar de grens te sturen om vluchtelingen te weren, opvangcentra voor asielzoekers te sluiten en de wet in te trekken die de overheid in staat stelt gemeentes te dwingen vluchtelingen te huisvesten.

De PVV zou haar veto in Brussel willen gebruiken om andere landen te dwingen Nederland een Deense uitzonderingsregeling voor Europese vluchtelingenquota te geven. Hoe dat precies in zijn werk gaat, staat echter niet in het verkiezingsprogramma.

Wilders pleit ook voor een totaalverbod op immigratie uit islamitische landen en een programma voor "vrijwillige remigratie". Dubbele nationaliteit zou verboden worden en de naturalisatietermijn zou verlengd worden tot 15 jaar. Wilders vindt ook dat alle volwassen Oekraïense mannen naar hun land moeten terugkeren om te vechten, ook al is de minimumleeftijd voor dienstplicht in Oekraïne 25 jaar.

Het PVV-programma bevat een aantal ronduit discriminerende voorstellen, zoals een verbod op het gebruik van Arabisch en andere 'niet-westerse talen' in winkeletalages, overheidscommunicatie en bij demonstraties. Hoofddoeken zouden in alle overheidsgebouwen, inclusief het parlement, verboden worden.

Non-binaire paspoorten zouden worden afgeschaft en transgenders zouden worden gedefinieerd op basis van hun biologische geslacht. Wilders wil ook de excuses van koning Willem-Alexander voor het Nederlandse slavenverleden en de brute onderdrukking van de Indonesische onafhankelijkheidsbeweging terugdraaien.

CDA: “Streng maar rechtvaardig”

De christendemocraten kiezen voor een middenlijn wat betreft asiel en pleiten voor een "strenge maar rechtvaardige" aanpak. Asielzoekers zouden hun aanvragen buiten Europa moeten laten verwerken om mensensmokkel tegen te gaan.

Het CDA is voorstander van een tweedelig asielsysteem om onderscheid te maken tussen tijdelijke en permanente vluchtelingen. Illegaal verblijf zou strafbaar moeten zijn, maar hulp aan illegale vluchtelingen niet. De partij zou strengere eisen stellen aan gevestigde vluchtelingen, zoals het leren van de taal: wie weigert, verliest zijn status.

Maar de beperkingen op werk zouden worden opgeheven voor asielzoekers met een grote kans om aan de toelatingscriteria te voldoen. Inburgeringsprogramma's zouden verplicht worden en lokale overheden zouden verplicht zijn deze aan te bieden.

Het CDA belooft een krachtig standpunt in te nemen tegen discriminatie en noemt islamofobie en antisemitisme specifiek. De overheid zou het goede voorbeeld moeten geven, vooroordelen moeten bestrijden en belemmeringen voor inclusie moeten wegnemen. Mensen met een beperking zouden betere toegang moeten krijgen tot openbaar vervoer, gebouwen en werk.

GL-PvdA: Migratiequota

Voor het eerst hebben de linkse partijen in hun verkiezingsprogramma een streefcijfer voor migratie vastgelegd. Het migratiesaldo moet worden beperkt tot 40.000 tot 60.000 per jaar, verwijzend naar de aanbevelingen van een regeringscommissie voor bevolkingsgroei. Asielaanvragen moeten via een "snel en eerlijk" proces aan de Europese grens worden afgehandeld, maar in tegenstelling tot de rechtse partijen stelt GL-PvdA dat asielzoekers rechtsbijstand moeten krijgen.

De lonen moeten worden verhoogd in sectoren die afhankelijk zijn van laagbetaalde migrantenarbeid, zoals de logistiek, de vleesverwerking en de glastuinbouw, om uitbuiting aan te pakken. Oekraïense vluchtelingen moeten langer mogen blijven en hetzelfde collegegeld betalen als EU-studenten.

De partijen willen discriminatie aanpakken met strengere straffen en investeringen in voorlichting en handhaving, waaronder meer middelen voor politie en OM. Discriminerende algoritmes en risicoprofilering, zoals de lijsten van personen met een dubbele nationaliteit die de Belastingdienst gebruikt om vermoedelijke fraudeurs te identificeren, worden verboden. Moskeeën en synagogen moeten extra worden beveiligd.

D66: Snellere integratie

De progressieve liberale partij stelt ook dat asielaanvragen buiten de EU moeten worden verwerkt als onderdeel van de implementatie van het Europees Migratiepact in 2026. Asielzoekers moeten worden aangemoedigd om eerder deel te nemen aan de maatschappij door hen vanaf dag één de mogelijkheid te geven om te werken en toegang te krijgen tot onderwijs en training.

Kinderen die vijf jaar in Nederland verblijven, krijgen verblijfsrecht. Het leren van Nederlands wordt verplicht, maar het manifest vermeldt niet wat er gebeurt als asielzoekers zakken voor hun taaltoets.

D66 wil de asielprocedure en de uitzetting van mensen zonder verblijfsrecht versnellen. Het zou een einde maken aan de "huisvestingscrisis" door kleinere opvangvoorzieningen te creëren die geïntegreerd zijn in de wijken. Er komen strengere regelingen en penitentiaire opvang voor de "kleine groep" asielzoekers die de wijken ontwrichten.

De partij zal de antidiscriminatiewetgeving versterken om alle vormen van haat te verbieden, waaronder racisme, seksisme, antisemitisme, islamofobie en homofobie, evenals discriminatie op grond van armoede, neurodiversiteit, leeftijd en handicap. Er komt een meldpunt om discriminatie in de gezondheidszorg te melden en zorgprofessionals krijgen meer training over de diversiteit van hun patiënten.

VVD: Asiel op uitnodiging

De rechts-liberale partij pleit voor een "fundamentele" hervorming van het asielstelsel, zodat Nederland als gastland zelf bepaalt hoeveel vluchtelingen het opneemt op basis van de opvangcapaciteit, in plaats van de omstandigheden waaronder mensen vluchten. Er zou een puntensysteem worden gehanteerd om ervoor te zorgen dat "alleen de meest kwetsbare vluchtelingen" worden geselecteerd.

De VVD stelt dat werk de beste manier is om nieuwkomers snel te laten integreren en te voorkomen dat ze vervallen in criminaliteit of fundamentalisme. Vluchtelingen zouden werk of leerwerkplekken moeten krijgen in sectoren met een tekort aan arbeidskrachten, zoals de zorg, de bouw en de techniek.

Degenen die meer dan één keer weigeren, krijgen een korting op hun uitkering. Ook vluchtelingen die niet komen opdagen voor taallessen of examens, krijgen een korting. Voorschools onderwijs zou verplicht worden voor kinderen van migranten om hun integratie te bevorderen.

Het grondwettelijke recht op vrijheid van onderwijs moet worden gemoderniseerd en gemeenten moeten meer discretionaire bevoegdheid krijgen om aanvragen voor de oprichting van islamitische scholen af ​​te wijzen, zodat "vrijheid van onderwijs niet als excuus voor uitsluiting wordt gebruikt". De VVD zegt discriminatie op basis van afkomst te zullen aanpakken, maar stelt ook dat er maatregelen moeten worden genomen om te voorkomen dat cultuur of religie als excuus voor onderdrukking wordt gebruikt.

JA21: Heronderhandelen van verdragen

De partij van Joost Eerdmans pleit voor een immigratiesysteem naar Deens model, met strikte beperkingen op alle vormen van migratie: asielzoekers, arbeidsmigranten, internationale studenten en gezinsleden.

Het plan is om grenscontroles te verscherpen, Europese en internationale migratieverdragen te heronderhandelen, illegale migratie strafbaar te stellen en enkelbandjes te gebruiken om te voorkomen dat afgewezen asielzoekers van de radar verdwijnen. De status van alle gevestigde vluchtelingen moet opnieuw worden beoordeeld en er moet een vrijwillige repatriëring worden opgezet om asielzoekers, met name uit Syrië, aan te moedigen terug te keren. Asielrechtbanken zouden worden losgekoppeld van het reguliere rechtssysteem en er zou geen mogelijkheid tot beroep zijn.

Arbeidsmigratie moet beperkt worden en gebaseerd zijn op de vraag: "hooggekwalificeerde werknemers die onze samenleving nodig heeft" zouden nog steeds welkom zijn, maar handarbeiders van buiten de EU niet. Europese migranten die dakloos raken na baanverlies zouden permanent naar huis gestuurd moeten worden, hoewel de partij ook hard wil optreden tegen verhuurders en uitzendbureaus die buitenlandse werknemers uitbuiten.

JA21 stelt dat discriminatie geen belemmering mag vormen voor integratie, maar het manifest belooft ook "de mythe dat Nederland een racistisch land is te ontkrachten". Het betoogt dat kritiek op de moslimreligie "wordt afgedaan als islamofobie" en stelt dat de islamitische cultuur schadelijk is voor vrouwen, homo's en joden.

De partij wil diversiteits- en inclusietrainingen op de werkvloer afschaffen en verwijzingen naar institutioneel racisme uit het overheidsbeleid verwijderen.