Marokko, belangrijke speler in de Libische verzoening: tussen diplomatie en regionale uitdagingen

In een context van aanhoudende crisis in Libië profileert Marokko zich als een beslissende speler bij het faciliteren van verzoening tussen de verschillende Libische facties. Door zijn diplomatieke betrokkenheid erkende het Koninkrijk niet alleen de legitimiteit van de Libische aspiraties voor een democratische transitie, maar speelde het ook een essentiële bemiddelende rol, zo blijkt uit een recente studie gepubliceerd door het Arab Democratic Center.

Sinds de val van het vorige regime in 2011 koestert Libië een brandende ambitie om een ​​democratische transitie te bewerkstelligen, een ideaal waarvoor het Libische volk enorme offers heeft gebracht. Hoewel de politieke elites het dwingende belang erkennen van het aangaan van een constructieve dialoog tussen verschillende instellingen en entiteiten, blijft externe inmenging een van de belangrijkste obstakels voor het bereiken van deze doelstelling.

Een aantal landen hebben hun invloed en strategische positie uitgebuit om hun eigen belangen in Libië te bevorderen, waaronder het Koninkrijk Marokko. Deze laatste kon zich onderscheiden door een objectieve aanpak, die door veel waarnemers algemeen werd erkend, aldus de studie getiteld “Marokkaanse diplomatie en haar rol in de democratische transitie in Libië: tussen prestaties en uitdagingen”, door onderzoeker Hani Mohamed Miftah Embarek.

Marokko wordt erkend als een belangrijke regionale speler, die heeft gewerkt aan het tot stand brengen van een klimaat van toenadering en verzoening tussen de Libische facties in conflict, met als doel de democratische transitie in Libië te vergemakkelijken. Sinds het begin van de Libische Revolutie in 2011 heeft het Koninkrijk zijn steun voor verandering bevestigd en de legitimiteit van de Nationale Overgangsraad erkend. Hij steunde ook de resoluties van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties tegen het regime van Gaddafi, terwijl hij de noodzaak benadrukte om de interne stabiliteit te handhaven en tijdens de transitie een nieuwe regering te vormen.

In deze context speelde Marokko een beslissende rol bij het organiseren van de Libische dialoog die werd geïnitieerd door de Ondersteuningsmissie van de Verenigde Naties, die politieke krachten in Skhirat samenbracht. Dit proces culmineerde in de ondertekening van het Politiek Akkoord van Skhirat op 17 december 2015, een sleutelmoment dat de oprichting van de Presidentiële Raad en de Regering van Nationale Eenheid mogelijk maakte, en daarmee een essentiële stap voor Libië markeerde.

Deze overeenkomst hielp bij het behoud van belangrijke instellingen, zoals de National Oil Company en de Libische Centrale Bank, en versterkte de fundamenten van het Libische politieke systeem tijdens de transitie ervan.

Bovendien heeft Marokko zich ingespannen om alle conflicterende partijen rond de dialoog samen te brengen, in een poging de spanningen tussen de verschillende Libische facties te verminderen. Vanaf 7 september 2020 diende Bouznika als decor voor discussies waarbij leden van het Huis van Afgevaardigden van Tobruk en de Hoge Raad van State van Tripoli samenkwamen. Deze onderhandelingen maakten het mogelijk consensus te bereiken over cruciale punten, met name het staken van de vijandelijkheden, de terugtrekking van buitenlandse troepen en de reorganisatie van de staatsinstellingen, in het bijzonder de consolidatie van de militaire instelling, op basis van de conclusies van de Conferentie van Berlijn in januari 2020. .

De Marokkaanse diplomatieke inspanningen bleven de verzoening tussen de twee belangrijkste wetgevende instellingen van Libië bevorderen. Zo faciliteerde het Koninkrijk op 21 oktober 2022 een bijeenkomst tussen Aguila Salah, voorzitter van het Libische Huis van Afgevaardigden, en Khaled al-Mishri, voorzitter van de Hoge Raad van State, om de implementatie van de resultaten van de Bouznika-onderhandelingen en de eenwording van de uitvoerende macht, inclusief de ontwikkeling van de constitutionele basis voor de uitgestelde presidents- en parlementsverkiezingen, evenals de aanwijzing van de zeven soevereine posities. Deze bijeenkomst werd verwelkomd door leden van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, die het beschouwden als een belangrijke stap voorwaarts in de richting van toenadering tot de standpunten van de Libische partijen.

Volgens de onderzoeker werd de Marokkaanse diplomatie, hoewel zij een benadering van positieve neutraliteit hanteerde om vertrouwen op te bouwen tussen Libische actoren en de internationale gemeenschap, en zo het politieke proces onder auspiciën van de Verenigde Naties te ondersteunen, geconfronteerd met verschillende obstakels. Aan de ene kant hebben internationale en regionale inmenging de situatie verder gecompliceerd. Aan de andere kant werd Marokko geconfronteerd met beperkingen in zijn rol als bemiddelaar na het Skhirat-akkoord, uit angst dat zijn betrokkenheid zijn positie van niet-interventie in de binnenlandse aangelegenheden van Libië in gevaar zou brengen.