Triomf bij Oued al-Makhazin: Marokko's beslissende overwinning

Op 4 augustus 1578 herdachten Marokkanen een monumentale triomf die het historische landschap hervormde en de mondiale machtsstructuren opnieuw definieerde. Deze kenmerkende gebeurtenis, bekend als de Slag bij Oued al-Makhazin of de Slag van de Drie Koningen, staat symbool voor strategische genialiteit en onverzettelijke vastberadenheid.

Voorspel tot de strijd

De oorsprong van het conflict ligt bij de Marokkaanse prins Al-Mutawakkil, die, nadat hij door zijn oom Abd al-Malik was verdreven, Portugese steun zocht om zijn troon terug te krijgen. De Portugezen zagen dit als een gouden kans om de Saadiërs en Ottomanen tegen te houden, met als doel de noordelijke Marokkaanse kust te controleren en toekomstige islamitische pogingen om Andalusië te heroveren voor te zijn.

De wereld keek met ingehouden adem toe hoe het dreigende conflict de bestaande machtsbalans dreigde te verstoren. De strijd zag een samenkomst van troepen uit verschillende regio's: de Saadian Marokkanen, versterkt door Ottomaanse troepen, stonden tegenover de Portugezen, versterkt door Spaanse en Europese contingenten, Al-Mutawakkils soldaten en het Pauselijke leger.

De botsing

Historische verslagen beschrijven hoe de Portugese strijdkrachten, onder bevel van koning Sebastiaan en bijgestaan ​​door Al-Mutawakkil, het Marokkaanse leger van Abd al-Malik troffen bij Oued al-Makhazin, dicht bij Ksar El Kebir in Noord-Marokko.

Sultan Abd al-Malik, ondanks zijn ernstige ziekte, verzamelde zijn troepen door de symbolische betekenis van de strijd te benadrukken; ze verdedigden hun thuisland en families tegen buitenlandse indringers. Zijn aanwezigheid, ondanks zijn toestand, was een morele opkikker en hij had zijn broer Ahmed al-Mansur opgedragen om onvermoeibaar te vechten.

Krachten in het spel

Het Portugese leger, dat onder leiding van koning Sebastiaan ongeveer 28.000 man sterk was, bestond uit vrijwilligers uit Castilië en Italië, huurlingen uit Vlaanderen en Duitsland en Marokkaanse bondgenoten die tussen de 3.000 en 6.000 man sterk waren en waren uitgerust met 40 kanonnen.

Daarentegen bestonden de Marokkaanse troepen, geleid door Abu Marwan Abd al-Malik, uit ongeveer 40.000 soldaten. Abd al-Malik mobiliseerde, nadat hij aan de macht was gekomen in Fez, een nieuw leger van de bevolking van Fez, Andalusiërs en Arabische stammen, aangevuld met Turkse steun, waaronder Algerijnse Zouaven, en 34 grote Marokkaanse kanonnen.

Abd al-Malik vestigde zijn basis in Ksar El Kebir, en hield Sebastians bewegingen nauwlettend in de gaten. Hij provoceerde Sebastian strategisch met een bericht: "Ik heb zestien etappes afgelegd om jou te ontmoeten; waarom zou je niet één etappe afleggen om mij te ontmoeten?" Al-Mutawakkils advies negerend om in Asilah te blijven voor de veiligheid van de bevoorradingslijn, trok Sebastian op richting Ksar El Kebir. Toen hij de brug over Oued al-Makhazin bereikte, kampeerde hij tegenover de Marokkaanse troepen. Die nacht werd de brug vernietigd, waardoor er geen enkele oversteekplaats over de Oued meer mogelijk was.

De legers gingen aanvankelijk de strijd aan met kanonvuur, gevolgd door infanterieboogschutters en cavaleriecharges op de flanken. De Marokkaanse strijdkrachten hadden ook vrijwillige troepen en een reservecavalerie voor beslissende manoeuvres.

De klinkende overwinning van Marokko

De strijd culmineerde in een beslissende overwinning voor het Marokkaanse leger. De Saadiërs sloten de Portugezen tactisch in Oued al-Makhazin in, wat leidde tot aanzienlijke verliezen. Koning Sebastiaan van Portugal, samen met zijn commandanten en de meeste Portugese troepen, kwamen om in de confrontatie.

Al-Mutawakkil, later "The Flayed" genoemd vanwege zijn grimmige lot, werd ook gedood en zijn huid werd tentoongesteld als afschrikmiddel voor degenen die buitenlandse hulp zochten tegen hun landgenoten. Sultan Abd al-Malik bezweek aan zijn ziekte tijdens de strijd en zijn broer Ahmed al-Mansur werd vervolgens uitgeroepen tot heerser, wat een voorspoedig tijdperk voor de Saadian-dynastie inluidde.

Historici zijn het erover eens dat deze slag de definitieve ondergang van de dominantie van het Portugese Rijk markeerde. Portugal heeft nooit meer zijn vroegere status teruggekregen en de slag heeft een formidabel beeld van de Marokkanen geschetst, wat toekomstige invasies of bezettingen afschrikte.

Blijvende impact

De Slag bij Oued al-Makhazin, uitgevochten op 4 augustus 1578, ontwikkelde zich van een machtsstrijd tussen Muhammad al-Mutawakkil en Sultan Abu Marwan Abd al-Malik tot een bredere confrontatie met een Portugese kruistocht onder leiding van koning Sebastian. De Marokkaanse overwinning zorgde voor nationale soevereiniteit en verzwakte het Portugese Rijk ernstig, dat pas volledig herstelde toen het 93 jaar later zijn onafhankelijkheid van Spanje heroverde.