VN: Marokko's autonomieplan voor de Sahara krijgt internationale legitimiteit

In rapport A/80/290 merkt de VN op dat, gezien de aanhoudende impasse rond de Marokkaanse Sahara, het door Marokko gepresenteerde autonomieplan internationale legitimiteit krijgt. Verschillende hoofdsteden hebben dit plan omschreven als "geloofwaardig en pragmatisch" en beschouwen het nu als de meest solide technische basis voor het verenigen van internationaal recht, regionale stabiliteit en een politieke regeling.

In rapport A/80/290 merkt de secretaris-generaal van de VN op dat, vijftig jaar na het uitbreken van het Saharaconflict, de parameters van de regeling nog steeds gericht zijn op het Marokkaanse autonomievoorstel, opgevat als een institutionele regeling onder nationale soevereiniteit. Deze formule, die door verschillende lidstaten wordt omschreven als "serieus, geloofwaardig en in overeenstemming met de resoluties van de Veiligheidsraad", wordt nu in diplomatieke kringen beschouwd als het meest praktische kader voor het verenigen van de eisen van regionale stabiliteit en de rechten van de betrokken bevolkingsgroepen.

Bevestigde steun van Parijs en Londen

Het rapport herinnert eraan dat de Franse president Emmanuel Macron in juli 2024 tijdens een bezoek aan Rabat het Marokkaanse voorstel steunde en verklaarde dat de Sahara een autonome status onder Marokkaanse soevereiniteit zou moeten krijgen en het "het enige mogelijke kader voor het bereiken van een politieke oplossing in overeenstemming met de resoluties van de Veiligheidsraad" noemde. Dit standpunt, dat op het hoogste niveau werd herhaald, bevestigde de sterke steun van Frankrijk voor een politieke oplossing gebaseerd op Marokkaanse soevereiniteit.

De tekst vermeldt ook de gezamenlijke verklaring die op 1 juni 2025 door het Verenigd Koninkrijk en Marokko werd gepubliceerd. Londen beschreef het autonomieplan daarin als "praktisch en pragmatisch", terwijl het de nadruk legde op de "capaciteit om de weg te effenen voor een definitieve oplossing van het geschil". Het rapport merkt op dat het Verenigd Koninkrijk, hoewel het de Marokkaanse soevereiniteit niet formeel erkende, het project desalniettemin omschreef als "realistisch, geloofwaardig en bevorderlijk voor stabiliteit".

Beperkte maar aanhoudende militaire spanningen

De VN-missie voor het referendum in de Westelijke Sahara (MINURSO) blijft de situatie ter plaatse volgen. Het rapport beschrijft verschillende gewapende incidenten die plaatsvonden in de buurt van de stad Mahbès en langs de Marokkaanse verdedigingsmuur. De vuurgevechten, soms vergezeld van beschietingen, veroorzaakten geen burgerslachtoffers, maar werden door Rabat veroordeeld als "flagrante vijandige daden die de veiligheid van de bevolking en de territoriale integriteit bedreigen".

Het Marokkaanse militaire commando, geciteerd in het document, beschreef een van deze bombardementen als "een duidelijke daad van agressie". De VN merkt echter op dat de meeste projectielen in woestijngebieden terechtkwamen en weinig materiële schade aanrichtten. Ondertussen zette MINURSO zijn mijnenruimingsoperaties voort: tussen 2024 en 2025 vernietigde het meer dan 1500 mijnen en neutraliseerde het bijna 1400 niet-ontplofte munitie.

Humanitaire nood in de kampen van Tindouf

Het humanitaire deel van het rapport presenteert een sombere beoordeling. In de vluchtelingenkampen bij Tindouf, Algerije, bedraagt ​​het percentage kinderen onder de vijf jaar dat acuut ondervoed is 13%. De VN benadrukt dat de afhankelijkheid van internationale hulp toeneemt, terwijl de financiering afneemt. Het rapport benadrukt dat "verminderde voedselinname de gezondheid van kinderen direct bedreigt en de toegang tot onderwijs in gevaar brengt." Terwijl Marokko infrastructuur en voorzieningen in de zuidelijke provincies ontwikkelt, blijven vluchtelingenpopulaties afhankelijk van internationale bijdragen. Het rapport merkt op dat in mei 2025 voor het eerst een delegatie van particuliere donoren een bezoek bracht aan de kampen om de financieringsbronnen te diversifiëren, hoewel de behoeften nog steeds enorm zijn en niet worden vervuld.

De VN roept op tot een dringende oplossing

Concluderend herhaalt het rapport dat de herdenking van de vijftigste verjaardag van het conflict niet mag leiden tot een nieuwe impasse. Het stelt dat "de situatie (...) een collectieve inspanning vereist om onverwijld een politieke oplossing te bereiken." Het document benadrukt de noodzaak van een oplossing die in overeenstemming is met de resoluties van de Veiligheidsraad, binnen het kader van een aanvaardbaar compromis. Het rapport benadrukt dat Marokko zijn autonomievoorstel blijft verdedigen, met de steun van verschillende landen, dat wordt gepresenteerd als "serieus, geloofwaardig en waarschijnlijk een einde aan het conflict". De tekst benadrukt dat veel lidstaten nu hun steun uitspreken voor dit plan, wat de geleidelijke ontwikkeling van een consensus over het Marokkaanse standpunt bevestigt.