Paus Leo XIV bezoekt Blauwe Moskee in Istanbul en benadrukt interreligieus respect

Paus Leo XIV bezoekt Blauwe Moskee in Istanbul en benadrukt interreligieus respect

Paus Leo XIV bezocht zaterdag de Blauwe Moskee in Istanbul, maar stopte niet om te bidden. Hij opende een intensieve dag vol ontmoetingen en liturgische diensten met de religieuze leiders van Turkije en een mis voor de kleine katholieke gemeenschap van het land.

Het hoofd van de Diyanet-directoraat voor religieuze zaken in Turkije liet Leo de hoge betegelde koepels van de 17e-eeuwse moskee en de Arabische inscripties op de zuilen zien, terwijl Leo begrijpend knikte.

Het Vaticaan had gezegd dat Leo daar een "korte minuut stil gebed" zou houden, maar dat bleek niet het geval. De imam van de moskee, Asgin Tunca, zei dat hij Leo had uitgenodigd om te bidden, aangezien de moskee "het huis van Allah" was, maar de paus weigerde.

In een gesprek met verslaggevers na het bezoek zei Tunca dat hij tegen de paus had gezegd: "Het is niet mijn huis, niet jouw huis, (het is) het huis van Allah", zei hij. Hij zei dat hij tegen Leo had gezegd: "'Als je wilt, kun je hier bidden', zei ik. Maar hij zei: 'Geen probleem.'"

"Hij wilde de moskee zien, wilde de sfeer van de moskee proeven, denk ik. En was zeer tevreden", zei hij.

Later zei Vaticaanwoordvoerder Matteo Bruni: "De paus beleefde zijn bezoek aan de moskee in stilte, in een geest van bezinning en luisteren, met diep respect voor de plek en het geloof van degenen die daar samenkomen om te bidden."

Leo, de eerste Amerikaanse paus in de geschiedenis, trad in de voetsporen van zijn recente voorgangers, die allen spraakmakende bezoeken brachten aan de Sultan Ahmed-moskee, zoals deze officieel heet, als gebaar van respect voor de Turkse moslimmeerderheid. Leo trok zijn schoenen uit en liep op witte sokken door de met tapijt bedekte moskee.

Er bestond geen twijfel toen paus Franciscus in 2014 op bezoek kwam: hij stond twee minuten stil te bidden, met zijn gezicht naar het oosten gericht, zijn hoofd gebogen, zijn ogen gesloten en zijn handen gevouwen. De grootmoefti van Istanbul, Rahmi Yaran, zei na afloop tegen de paus: "Moge God het aanvaarden."

Toen paus Benedictus XVI in 2006 Turkije bezocht, liepen de spanningen hoog op omdat Benedictus een paar maanden eerder velen in de moslimwereld had beledigd met een toespraak in Regensburg, Duitsland, die algemeen werd geïnterpreteerd als een link tussen islam en geweld.

Het Vaticaan voegde op het laatste moment een bezoek aan de Blauwe Moskee toe in een poging moslims te bereiken, en Benedictus werd hartelijk ontvangen. Hij hield een moment van stil gebed, met gebogen hoofd, terwijl de imam naast hem bad, met zijn gezicht naar het oosten.

Benedictus bedankte hem later "voor dit gebedsmoment" voor wat pas de tweede keer was dat een paus een moskee bezocht, nadat Johannes Paulus II er in 2001 kort een had bezocht in Syrië.

Eerdere pausen hebben ook de nabijgelegen Hagia Sophia bezocht, ooit een van de belangrijkste historische kathedralen van het christendom en een door de Verenigde Naties aangewezen werelderfgoed.

Maar Leo liet dat bezoek tijdens zijn eerste reis als paus van zijn reisschema af. In juli 2020 veranderde Turkije de Hagia Sophia van een museum weer in een moskee, een stap die brede internationale kritiek opleverde, waaronder van het Vaticaan.

Na het moskeebezoek had Leo een besloten ontmoeting met de christelijke leiders van Turkije in de Syrisch-orthodoxe kerk van Mor Ephrem. 's Middags werd van hem verwacht dat hij zou bidden met de spirituele leider van de orthodoxe christenen ter wereld, patriarch Bartholomeus, in de patriarchale kerk van Sint-Joris.

Hij sluit de dag af met een katholieke mis in de Volkswagen Arena in Istanbul voor de katholieke gemeenschap van het land, die 33.000 zielen telt in een land met meer dan 85 miljoen inwoners, van wie de meesten soennitisch moslim zijn.

Leo had vrijdag met deze christelijke leiders gebeden in Iznik, op de locatie van het Concilie van Nicea in 325 n.Chr., het hoogtepunt van zijn reis. De gelegenheid was de 1700e verjaardag van het concilie te herdenken, de ongekende bijeenkomst van bisschoppen die de geloofsbelijdenis, of geloofsbelijdenis, voortbracht die vandaag de dag nog steeds door miljoenen christenen wordt gereciteerd.

Staand boven de ruïnes van de plek, reciteerden de mannen de geloofsbelijdenis. Leo drong er bij hen op aan "het schandaal van de verdeeldheid die helaas nog steeds bestaat te boven te komen en het verlangen naar eenheid te koesteren."

Die eenheid, zei hij, was van bijzonder belang in een tijd "die gekenmerkt wordt door vele tragische tekenen, waarin mensen worden blootgesteld aan talloze bedreigingen van hun waardigheid."

De bijeenkomst van Nicea vond plaats in een tijd dat de oosterse en westerse kerken nog verenigd waren. Ze splitsten zich in het Grote Schisma van 1054, een breuk die grotendeels werd veroorzaakt door meningsverschillen over het primaatschap van de paus, en vervolgens door andere versplinterende scheuringen. Maar zelfs vandaag de dag aanvaarden katholieke, orthodoxe en de meeste historische protestantse groeperingen de Geloofsbelijdenis van Nicea, waardoor deze een punt van overeenstemming en de meest algemeen aanvaarde geloofsbelijdenis in de christenheid is geworden.

Het vieren van de oorsprong ervan op de plaats waar het werd opgericht, samen met de spirituele leiders van de katholieke en orthodoxe kerken en andere christelijke vertegenwoordigers, markeerde dan ook een historisch moment in de eeuwenoude zoektocht naar hereniging van alle christenen.