Gaza op weg naar feitelijke verdeling nu Trumps vredesplan vastloopt

Gaza-Stad / Washington — Een feitelijke verdeling van Gaza lijkt steeds waarschijnlijker, aangezien de uitvoering van het plan van de Amerikaanse president Donald Trump om de oorlog na het staakt-het-vuren te beëindigen, volgens meerdere diplomatieke bronnen, nog steeds vastzit.

Zes Europese functionarissen die direct betrokken waren bij de besprekingen vertelden Reuters dat het proces vastgelopen is en dat de wederopbouw zich nu voornamelijk zal richten op de door Israël gecontroleerde gebieden. De situatie, zo waarschuwden ze, dreigt te leiden tot een langdurige territoriale verdeling tussen de door Israël geregeerde gebieden en de gebieden die nog onder Hamas-controle staan.

In de eerste fase van Trumps plan, dat op 10 oktober werd gelanceerd, controleert het Israëlische leger nu ongeveer 53% van Gaza, inclusief grote stukken landbouwgrond, de zuidelijke stad Rafah en delen van Gaza-Stad.
Intussen zitten ongeveer twee miljoen Palestijnen nog steeds opeengepakt in geïmproviseerde kampen en verwoeste wijken in door Hamas gecontroleerde gebieden, waar basisvoorzieningen zijn ingestort.

Dronebeelden uit november onthulden enorme verwoestingen in Noord-Gaza na de laatste Israëlische aanval vóór het staakt-het-vuren – een gebied dat nu verdeeld is door nieuwe militaire linies, gemarkeerd door grote gele betonblokken.

De volgende fase van het door de VS gesteunde plan voorziet in de geleidelijke terugtrekking van Israël uit delen van Gaza en de oprichting van een overgangsregeringsorgaan, ondersteund door een multinationale vredesmacht. Echter, aangezien Hamas weigert te ontwapenen en Israël elke rol voor de door het Westen gesteunde Palestijnse Autoriteit (PA) afwijst, is de politieke haalbaarheid van het plan twijfelachtig.

"We werken nog steeds ideeën uit", zei de Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken Ayman Safadi tijdens de veiligheidsconferentie van de Manama Dialoog. "Iedereen wil dat dit conflict eindigt, maar de uitdaging is hoe we het voor elkaar krijgen."

Amerikaanse functionarissen hebben een resolutie van de Verenigde Naties ingediend die een mandaat van twee jaar zou autoriseren voor het overgangsorgaan en de internationale troepenmacht. Diplomaten uit Europa en de Arabische wereld blijven echter terughoudend om troepen in te zetten die direct met Hamas geconfronteerd zouden kunnen worden.

Zonder hernieuwde Amerikaanse betrokkenheid zouden bronnen zeggen dat de zogenaamde "gele lijn" die de Israëlische en Hamas-zones scheidt, zich zou kunnen verharden tot een blijvende grens – en Gaza in feite zou kunnen splitsen.
"Deze gefragmenteerde realiteit ter plaatse dreigt vast te lopen in iets veel permanenters", waarschuwde Michael Wahid Hanna van de International Crisis Group.

Israël ontkent de intentie om Gaza opnieuw te bezetten, maar dringt aan op het handhaven van een bufferzone binnen de enclave om toekomstige Hamas-invallen te voorkomen. Ter plaatse hebben Israëlische troepen hun posities versterkt met grondwerken en nieuwe infrastructuur, onder verwijzing naar veiligheidsbehoeften totdat Hamas ontwapent en een internationale troepenmacht arriveert.

In de door Hamas gecontroleerde zones heeft de groep de civiele controle herwonnen door politie in te zetten om markten te beheren en wegen door de ruïnes vrij te maken. Hamas-woordvoerder Hazem Qassem zei dat de beweging klaar was om de macht over te dragen aan een Palestijnse technocratische instantie om de wederopbouw te faciliteren, maar waarschuwde dat "alle regio's van Gaza in gelijke mate wederopbouw verdienen".

Europese en Arabische staten zijn er echter vast van overtuigd dat elke wederopbouw de Palestijnse Autoriteit moet betrekken om verantwoording af te leggen en een weg naar een staat te creëren – voorwaarden die Israël nog steeds afwijst.

Ministers van Buitenlandse Zaken van Jordanië, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben gewaarschuwd dat het toestaan ​​dat Gaza verdeeld blijft tussen oorlog en vrede de instabiliteit kan verlengen en de humanitaire crisis kan verergeren.

"Gaza mag niet vastlopen in een niemandsland tussen vrede en oorlog", aldus Yvette Cooper, de Britse minister van Buitenlandse Zaken.

Met een geschatte wederopbouwkosten van 70 miljard dollar en Golf-donoren die aarzelen om projecten te financieren zonder Palestijnse politieke betrokkenheid, blijven de vooruitzichten voor herstel somber.

"Gaza is één", benadrukte Safadi. "Het maakt deel uit van het bezette Palestijnse gebied. Fragmentatie kan niet de oplossing zijn."