Commissie stelt EU-breed systeem voor om illegale migranten terug te sturen

De Europese Commissie heeft voorgesteld om een ​​Europees systeem op te zetten voor de terugkeer van illegale migranten, inclusief inreisverboden voor het Schengengebied en 'terugkeerknooppunten' buiten Europa.

De Nederlandse regering , die plannen overweegt om afgewezen asielzoekers naar Oeganda te sturen, heeft het voorstel van de commissie al verwelkomd. Minister voor Asiel Marjolein Faber zei dat terugkeerhubs een “cruciaal punt” zijn.

Momenteel, zegt de commissie, voldoet slechts ongeveer 20% van de onderdanen van derde landen die de EU moeten verlaten aan het besluit. Dit komt doordat de landen van herkomst weigeren om opnieuw te worden toegelaten, of doordat personen die de opdracht hebben gekregen om te vertrekken naar andere EU-lidstaten verhuizen om deportatie te voorkomen, aldus de EU-uitvoerende macht.

Een deel van het probleem is ook dat EU-landen verschillende terugkeerregels hebben. De Commissie stelde daarom een ​​gemeenschappelijke procedure voor uitzettingen voor en de creatie van een 'Europees terugkeerbevel' met gedeelde gegevens, zodat wanneer een land een terugkeerbesluit neemt, dit in alle EU-lidstaten wordt erkend en gehandhaafd.

In het ontwerp van de verordening worden rechten vastgelegd zoals gratis rechtsbijstand, de mogelijkheid om in beroep te gaan tegen de beslissing en prikkels om vrijwillige terugkeer te stimuleren, maar ook de verplichting om samen te werken met de nationale autoriteiten.

Als het land niet meewerkt of weigert om op de vastgestelde datum te vertrekken, gelden er nieuwe regels. Deze regels omvatten onder meer het korten van uitkeringen, het in beslag nemen van reisdocumenten, detentie tot maximaal 24 maanden (in plaats van de huidige 18 maanden) en gedwongen terugkeer.

Volgens het voorstel, dat nog door het Europees Parlement en de Raad moet worden goedgekeurd, kunnen mensen die geen verblijfsrecht hebben en niet vrijwillig vertrekken of proberen naar een ander EU-land te verhuizen, voor maximaal 10 jaar uit het Schengengebied worden geweerd. Deze periode kan worden verlengd.

Voor personen die een veiligheidsrisico vormen, zoals criminelen, kunnen de detentieperiodes en inreisverboden langer zijn.

De uitvoerend vicevoorzitter van de Commissie, Henna Virkkunen, zei dat het asielbeleid van de EU “mislukt” is, maar dat de nieuwe regels “het huis op orde zullen brengen”, terwijl de commissaris voor Binnenlandse Zaken Magnus Brunner zei dat deze maatregelen “fundamenteel zullen zijn om de vrije bewegingsruimte van de EU zonder binnengrenzen te beschermen”.

Terugkeercentra buiten de EU

De nieuwe verordening opent ook de mogelijkheid om 'return hubs' op te zetten in niet-EU-landen waar mensen naartoe gestuurd kunnen worden om terug te keren naar hun landen van herkomst. Deze zouden gebaseerd zijn op afspraken die bilateraal of op EU-niveau zijn gemaakt.

De hubs moeten zich bevinden in landen die de naleving van mensenrechten en een correcte behandeling garanderen, zegt de commissie, en mogen alleen mensen huisvesten met een definitief uitzettingsbesluit. Het zal niet mogelijk zijn om gezinnen met minderjarigen of niet-begeleide minderjarigen over te plaatsen naar de hubs.

De landen van herkomst van illegale migranten zullen ook onder druk komen te staan ​​om hun burgers weer toe te laten. Als ze niet meewerken, bestaat de dreiging van minder handel, minder hulp of minder visa.

De kern van het probleem

Nederlands Europarlementariër Tineke Strik zegt: “Veel van wat de verordening zegt, kan al worden gedaan en het voorstel pakt de kern van de problemen niet aan.”

“Zolang asielzoekers jaren moeten wachten op een beslissing en landen vier van de vijf terugkeerbesluiten simpelweg niet uitvoeren, boeken we geen vooruitgang op het gebied van terugkeer”, aldus Strik, die GroenLinks-PvdA vertegenwoordigt.

"Het is al lang bewezen dat deportatie moeilijker wordt naarmate er meer tijd verstrijkt. De enige manier om de terugkeer echt te verbeteren, is als de commissie tijdig actie onderneemt tegen lidstaten wanneer zij niet bijdragen aan snelle terugkeer," zei ze.

De terugkeerverordening is het laatste onderdeel van het Europese asiel- en migratiepact dat vorig jaar werd goedgekeurd en in 2026 van kracht zou moeten worden. Hiermee worden sneller beslissingen genomen over asielaanvragen.