Ashura in Marokko: een tapijt van traditie, spiritualiteit en viering

Terwijl de zon onder de horizon zakt op de negende dag van Muharram, komen de straten en huizen van Marokko tot leven met de levendige festiviteiten van Ashura. Deze eeuwenoude traditie, rijk aan islamitische en pre-islamitische geschiedenis, kleurt de lucht met de geuren van brandend hout en de geluiden van gelach, en combineert vreugdevolle viering met diepgewortelde spirituele en bijgelovige overtuigingen.

Ashura in Marokko is een oogverblindende reeks van kleuren, smaken en emoties, die een unieke mix van religieuze toewijding en culturele feestelijkheid vertegenwoordigen. Van de levendige dansen van jonge meisjes in traditionele kostuums tot de gedeelde geneugten van feestelijke lekkernijen, elk element van Ashura draagt ​​een diepe betekenis en symboliek.

De religieuze betekenis van Ashura

In de kern heeft Ashura een immens religieus belang voor moslims over de hele wereld. De dag herdenkt verschillende belangrijke gebeurtenissen, waaronder het moment waarop Allah Mozes en de Israëlieten redde door de Rode Zee te scheiden. Veel Marokkanen houden een vrijwillig vasten op de 9e en 10e van Muharram, volgens de traditie van Profeet Mohammed (vrede zij met hem).

Voor sjiitische moslims markeert Ashura het martelaarschap van Husayn ibn Ali, de kleinzoon van de profeet Mohammed (vrede zij met hem), tijdens de slag om Karbala in 680 na Chr. Hoewel overwegend soennitisch, weerspiegelen de Ashura-tradities in Marokko nog steeds de invloed van de sjiitische islam. Daarnaast hebben Marokkaanse joden historisch gezien Ashura gevierd samen met hun moslimburen, samenvallend met Jom Kipoer, de Grote Verzoendag.

Feestelijke tradities en rituelen

Een van de meest iconische Ashura-tradities in Marokko is het aansteken van vreugdevuren, plaatselijk bekend als "Shâala". Op de vooravond van Ashura komen gemeenschappen bijeen om grote vreugdevuren te bouwen, in de overtuiging dat de rook boze geesten afweert en geluk brengt voor het komende jaar.

Een ander geliefd ritueel is “Zamzam”, een levendig watergevecht dat zuivering symboliseert. Gewapend met waterpistolen en ballonnen gaan kinderen en jongvolwassenen de straat op, waar ze op speelse wijze deelnemen aan gevechten waarvan sommigen geloven dat ze helende eigenschappen hebben die verband houden met de heilige bron van Zamzam in Mekka.

In sommige regio's krijgt Ashura een carnavaleske sfeer met kleurrijke parades, traditionele muziek en straatoptredens. Deelnemers dragen uitgebreide kostuums en maskers, vaak met figuren uit de folklore of islamitische geschiedenis, en vieren het met een gevoel van eenheid en vreugde.

Een mythisch figuur, "Baba Achour", verwant aan de Kerstman, is ook een belangrijk onderdeel van de festiviteiten. Kinderen zingen liedjes en vragen om lekkers ter ere van hem, net als trick-or-treaten tijdens Halloween. Daarnaast speelt het traditionele percussie-instrument "Taarija" een centrale rol, zijn unieke geluid vult de nacht terwijl mensen samenkomen om te zingen en dansen.

Culinaire hoogstandjes en familiebijeenkomsten

Ashura in Marokko is niet compleet zonder een scala aan verrukkelijke lekkernijen en traditionele gerechten. Families komen samen om zoetigheden en hartige lekkernijen te bereiden en ervan te genieten, elk met een symbolische betekenis. "Fakia", een mix van dadels, vijgen, rozijnen, amandelen en walnoten, zou gezondheid en welvaart brengen. "Rfissa", een stevige stoofpot van linzen, kip en specerijen geserveerd op versnipperd bladerdeegbrood, zou kracht en vitaliteit bieden.

Couscous, het nationale gerecht, wordt bereid met zeven groenten, die elk zegeningen en geluk symboliseren. Vrouwen komen bijeen voor “Gueddida”, een feest ter ere van vrouwen zonder kinderen, en bereiden een speciaal couscousgerecht met gedroogd vlees en groenten.

Zoete lekkernijen zoals “Sellou”, gemaakt van geroosterde sesamzaadjes, amandelen en honing, en “Chebakia”, een gefrituurd koekje gedoopt in honing en bestrooid met sesamzaadjes, worden ook gewaardeerd.

Daden van liefdadigheid en vriendelijkheid

Ashura is een tijd om terug te geven, en belichaamt islamitische waarden van vrijgevigheid en sociale verantwoordelijkheid. Veel Marokkanen verrichten liefdadigheidsdaden, door voedsel en benodigdheden te distribueren aan de armen en kansarmen. Sommigen kiezen ervoor om hun jaarlijkse "Zakat" te betalen tijdens Ashura, wat hun spirituele verbinding met de feestdag verdiept.

Ashura is ook een tijd voor vergeving en verzoening. Marokkanen gebruiken deze gelegenheid om gebroken relaties te herstellen, vervreemde familieleden te bezoeken en gebaren van goede wil te tonen.

Bijgeloof en het bovennatuurlijke

Te midden van de vieringen spelen bijgeloof en geloof in het bovennatuurlijke een belangrijke rol. Veel Marokkanen geloven dat de sluier tussen de materiële en spirituele wereld het dunst is tijdens Ashura, waardoor er meer interactie is met onzichtbare krachten.

De kracht van "Zamzam"-water is een wijdverbreid geloof, waarbij Marokkanen het verzamelen en gebruiken voor verschillende doeleinden, in de overtuiging dat het welvaart en overvloed brengt. Ashura wordt ook beschouwd als een gunstige tijd voor magie en waarzeggerij, waarbij traditionele genezers en waarzeggers worden gezocht voor hun inzichten.

De aanwezigheid van geesten en bovennatuurlijke wezens wordt versterkt, waarbij sommigen geloven dat de zielen van de doden terugkeren om te communiceren of onafgemaakte zaken af ​​te handelen. Om zichzelf te beschermen, branden Marokkanen wierook, reciteren gebeden of gebruiken beschermende amuletten.

Uitdagingen en controverses

Ondanks de vreugde en eenheid, kampt Ashura in Marokko met uitdagingen en controverses. Het gebruik van vuurwerk, hoewel feestelijk, brengt aanzienlijke veiligheidsrisico's met zich mee. Autoriteiten hebben geprobeerd het gebruik ervan te controleren, maar handhaving is moeilijk.

Milieuzorgen ontstaan ​​ook door de Shâala-vreugdevuren, die bijdragen aan luchtvervuiling. Activisten roepen op tot milieuvriendelijkere alternatieven. De watergevechten van Zamzam, te midden van de droogte in Marokko, roepen vragen op over verantwoord watergebruik.

Ook de commercialisering van Ashura krijgt kritiek, omdat de ware betekenis van de feestdag dreigt te worden overschaduwd door consumentisme.

Ondanks deze uitdagingen blijven veel Marokkanen zich inzetten om de authentieke geest van Ashura te behouden en de tradities door te geven aan toekomstige generaties.