Moeder mishandeld meisje mag alleen in overleg langskomen

De biologische moeder van het 10-jarige pleegmeisje uit Vlaardingen mag haar dochter niet op eigen initiatief in het ziekenhuis bezoeken. Dat kan ze alleen maar af en toe doen in samenspraak met de Jeugdbescherming, laat ze weten in een verklaring.

De afgelopen week waren het enkele bezoeken van circa 5 minuten. De familie noemt het "een confronterende en pijnlijke situatie" dat ze alleen via de voogdijinstelling medische informatie krijgt. De moeder zegt verder tussen hoop en vrees te leven.

Het meisje werd door haar pleegouders zo ernstig mishandeld dat ze zwaargewond in het ziekenhuis ligt. De vraag is hoe het zo heeft kunnen misgaan in het pleeggezin. Hoogleraar Jeugdrecht van de Universiteit Leiden Mariëlle Bruning zegt dat het gruwelijk is misgegaan, maar herkent ook een patroon.

"Er zijn veel betrokkenen, er zijn meldingen en aanwijzingen van mishandeling maar er staat niemand op die zegt: ik laat dit meisje niet meer los", zegt ze in het NOS-programma Met het Oog op Morgen. "Wat ook meespeelt is dat we dit soort gruwelijkheden niet willen zien omdat je je niet kan voorstellen dat dit met een kind gebeurt."

Meerdere meldingen

Inmiddels is duidelijk dat er het afgelopen half jaar meerdere meldingen waren gedaan over het pleeggezin. Buurtbewoners hadden vermoedens van mishandelingen en uitten hun zorgen bij een wijkteam en een meldpunt kindermishandeling. Ook de leiding van de school waar ze naartoe ging, zou een melding hebben gedaan.

Toch werd er ogenschijnlijk niks met die meldingen gedaan. Volgens Bruning kan dat aan de werkwijze liggen. "Zodra de voogdij bij de jeugdbeschermer ligt, ligt daar de verantwoordelijkheid. Een kind komt niet meer elk jaar bij de kinderrechter. Die toetst dus niet meer of het kind nog op de goede plek zit. Dus als daar iets misgaat, is er niemand die aan de bel trekt."

Bruning is kritisch over de complexe stelsels die worden opgetuigd. Omdat er zo veel instanties bij betrokken zijn, is er volgens haar "een risico op doorschuiven".

Kluwen van organisaties

In het geval van het meisje uit Vlaardingen ging het om een gedwongen uithuisplaatsing. Dat betekende dat de Jeugdbescherming de voogdij en de juridische verantwoordelijkheid overneemt. "Die krijgen dus ook de zorgplicht en de taak om toe te zien op de veiligheid van het kind", zegt Bruning.

"Vervolgens komt er pleegzorg bij om het kind ergens geplaatst te krijgen. Die hebben een bestand van gezinnen en begeleiden pleegzorggezinnen. Zij moeten toezien of het goed gaat in het pleeggezin en of het daar veilig is."

De Raad voor de Kinderbescherming is verantwoordelijk voor de screening van pleeggezinnen. Die beoordeelt of een pleeggezin aan alle eisen voldoet en of de situatie in een pleeggezin veilig genoeg is. De Raad voor de Kinderbescherming geeft als alle seinen op groen staan een Verklaring van Geen Bezwaar af. Die verklaring kun je niet krijgen na bijvoorbeeld een zedendelict maar wel na een vermogens of geweldsdelict.

Hoe te voorkomen?

In 2019 concludeerde de Commissie Onderzoek naar Geweld in de Jeugdzorg dat kinderen in de jeugdzorg onvoldoende werden beschermd; gebrekkig overheidstoezicht was daarvan een van de oorzaken. Er werd vooral gewezen naar het gebrek aan inspectie. Ook moeten kinderen eerder serieus genomen worden als er iets misgaat.

Bruning hamert erop dat vooral het toezicht op kinderen die uit huis geplaatst zijn nog steeds veel beter moet. "Kinderen zijn heel kwetsbaar en durven hun mond niet open te doen omdat er geen andere plek voor ze is. Dat moeten we veel serieuzer nemen en betere maatregelen nemen."

Geen stille tocht

Voor het meisje in Vlaardingen zou morgenavond een stille tocht worden georganiseerd. Maar die gaat in overleg met de biologische moeder niet door.

"Hoewel ze zien dat het initiatief uit een warm hart komt, voelt de biologische familie zich er niet comfortabel bij", zegt een woordvoerder. "Het meisje leeft nog en de hoop op beterschap is nu te sterk voor een stille tocht."

Er wordt wel een samenzijn bij het stadhuis georganiseerd. Ook slachtofferhulp is daarbij aanwezig.